Wat mag het kosten?

Een toelichting op deze actiepunten is gegeven bij de beoogde maatschappelijke effecten van dit programma.

Verdere toelichting op taakvelden

4.2 Onderwijshuisvesting
Het voordeel ad € 349.000 wordt voornamelijk veroorzaakt door het beschikbaar gestelde krediet met eenmalige dekking voor de tijdelijke huisvesting van de School met de Bijbel Notter-Zuna in 2025.

4.3 Onderwijsbeleid en leerlingzaken
Nadeel van € 459.000 wordt voornamelijk veroorzaakt door de toename van de lasten voor leerlingenvervoer met € 375.000. In de begroting 2025 was dit budget reeds € 350.000 structureel te laag geraamd. Dit is nu gecorrigeerd.

5.2 Sportaccommodaties
Het voordeel ad € 58.000 wordt voornamelijk veroorzaakt door een voordeel bij de herberekening van het exploitatietekort van de nieuw te bouwen sporthal.

6.1 Samenkracht en burgerparticipatie
Het nadeel van € 102.000 wordt voornamelijk veroorzaakt door een hoger budget voor sociaal medische indicatie als gevolg van een toenemende vraag en door een verschuiving van salarislasten en tevens meer doorbelaste salarislasten.

6.21 Toegang en eerstelijnsvoorzieningen Wmo
Het voordeel van € 88.000 wordt met name veroorzaakt door een verschuiving van salarislasten naar taakveld 6.23.

6.23 Toegang en eerstelijnsvoorzieningen Integraal
Het nadeel van € 229.000 wordt veroorzaakt door een verschuiving van salarislasten van taakvelden 6.21 en 6.22 naar taakveld 6.23. Tevens meer doorbelaste salarislasten.

6.3 Inkomensregelingen
Per saldo zit er op taakveld 6.3 een voordeel van € 56.000.

Dit voordeel komt met name tot uiting in de bijstand. Het voordeel op de bijstand, zoals opgenomen in de NMB 2026-2027, valt in 2026 echter wel lager uit. De reden is de bijstelling van het macro budget op rijksniveau vanwege lagere werkloosheidsramingen en lagere realisaties (zie ook bestuursrapportage 2025).

In de begroting wordt per saldo rekening gehouden met een tekort op de bijstand van € 233.000. Dit tekort ligt onder het maximale tekort van het geraamde uitgavenvolume dat voor risico van de gemeente komt. Ten opzichte van de begroting 2025 is dit een voordeel van € 143.000.

Daarentegen zit er een nadeel op de uitgaven voor schuldhulpverlening en kwijtscheldingsbeleid.

6.4 WSW en beschut werk

Met ingang van 1 januari 2021 zijn de oud SW-medewerkers in gemeentelijke dienst getreden met een eigen CAO. De salarislasten worden - behoudens de medewerkers die werkzaam zijn in onze groenploeg - op dit taakveld verantwoord. De groenploeg wordt uiteindelijk op de taakvelden verantwoord waarvoor ze werkzaamheden verrichten (mn. taakveld openbaar groen 5.7). Op basis van een dienstverleningsovereenkomst neemt Wierden diensten af van de Nieuwe uitvoeringsorganisatie Ontplooj. Hieronder valt onder andere salarisadministratie, begeleiding detachering en beschut werk. De netto kosten hiervoor worden ook op dit taakveld verantwoord. Daarnaast houden we rekening met een verwachte CAO ontwikkeling. Via het Gemeentefonds krijgen gemeenten grotendeels deze kostenstijging gecompenseerd via een integratie uitkering voor mn. de oud SW-ers en nieuw beschut.

De afwijking ten opzichte van 2025 en het dalend verloop in meerjarenperspectief wordt met name veroorzaakt door de afnemende SW populatie.

6.6 Hulpmiddelen en diensten (Wmo)
Het nadeel van € 84.000 wordt voornamelijk veroorzaakt door een toename van de uitgaven voor vervoersvoorzieningen met € 70.000. Daarnaast is er een toename van uitgaven voor woningenaanpassingen ad € 45.000. De raming voor woningaanpassingen is gebaseerd op het gemiddelde uitgavenniveau van de afgelopen drie jaar. De raming voor rolstoelvoorzieningen levert een voordeel van € 26.000 op, omdat deze naar beneden is bijgesteld op basis van werkelijke aantallen in 2025.

6.714 Overige maatwerkarrangementen (Wmo)
Het nadeel van € 238.000 wordt veroorzaakt door een verschuiving van salarislasten vanuit andere taakvelden en door meer doorbelaste salarislasten.

Diverse taakvelden Wmo en Jeugdzorg (6.71x.xx/6.75x.xx/6.76x.xx/6.79x.xx/6.82x.xx)
Het begrote uitgavenvolume voor de in 2015 gedecentraliseerde Wmo en jeugdzorg is in 2026 ten opzichte van de begroting 2025 toegenomen met ca. € 1,2 miljoen. De ramingen zijn grotendeels gebaseerd op werkelijke aantallen 2024 en 2025 en inschattingen.
Het jaar 2025 geldt als overgangsjaar naar het nieuwe inkoopmodel, hetgeen betekent dat per 1 januari 2026 alle lopende indicaties omgezet moeten zijn naar het nieuwe inkoopmodel. Een zeer groot deel is reeds omgezet en voor het resterende deel is getracht een zo goed mogelijke inschatting te maken van de financiële gevolgen van de omzetting.

Voor de specialistische zorg, waarvan het gebruik nogal kan fluctueren en de financiële impact groot is, zijn aannames gedaan in de vorm van een stelpost. Het betreft tevens vormen van zorg waarvan het niet reëel is om de uitgaven meerjarig structureel te ramen. Eventuele tegenvallers worden opgevangen met de reserve sociaal domein. Het betreft zowel aannames voor jeugdzorg als voor Wmo.

De lasten voor de uitvoering van de Jeugdzorg en Wmo zijn ten opzichte van 2025 per saldo ruim € 1,2 miljoen hoger geraamd. De stijging voor jeugd bedraagt € 671.000. De voornaamste oorzaken zijn een stijging van het aantal cliënten met één of meer voorzieningen, een groter beroep op ambulante zorg en de beschikbaarheidsfinanciering voor crisis en driemilieusvoorzieningen.
Daarnaast wordt een aanzienlijk deel van de lastenstijging veroorzaakt door de indexering van de budgetten op basis van de indexatieafspraken met de zorgaanbieders. De werkelijke prijsindexatie ten opzichte van de begroting 2025 bedraagt € 625.000. Binnen de begroting is voor € 374.000 dekking aanwezig voor indexatie van tarieven, gebaseerd op de indexatie die wij vanuit het Rijk ontvangen.

Daarentegen is er een besparing van € 40.000 opgenomen voor het collectief arrangeren van jeugdzorg op de Herderscheeschool.

De lasten voor Wmo zijn met € 553.000 gestegen. De voornaamste oorzaak is de stijging van aantallen voor de basisvariant van begeleiding. Daarnaast wordt een aanzienlijk deel van de lastenstijging veroorzaakt door de indexering van de budgetten op basis van de indexatieafspraken met de zorgaanbieders. De werkelijke prijsindexatie ten opzichte van de begroting 2025 bedraagt € 188.000. Binnen de begroting is voor € 114.000 dekking aanwezig voor indexatie van tarieven, gebaseerd op de indexatie die wij vanuit het Rijk ontvangen.

Andere afwijkingen in de oude Wmo zijn:

• Het budget voor HO is met € 582.000 verhoogd. De stijging wordt enerzijds veroorzaakt door een groei van de hulpvraag, het aantal cliënten is met 6% gestegen ten opzichte van de begroting 2025. Anderzijds komt het door tariefaanpassingen (een stijging van 14,5%). Het budget is geïndexeerd naar prijspeil 2026. In de begroting van 2025 werd de indexatie nog op een stelpost opgenomen. Tevens vindt in 2025 nog een kostprijsonderzoek plaats naar het reëel tarief 2026. Vooruitlopend op de uitkomsten van dit onderzoek en naar aanleiding van de eerste verwachtingen hebben wij in de begroting gerekend met het verwachte reële tarief.

Het gemiddeld aantal geïndiceerde minuten per indicatie is nagenoeg gelijk gebleven aan 2025.

• De eigen bijdrage voor HO is voor 2026 verhoogd met € 15.000 als gevolg van toenemende aantallen. Het abonnementstarief in de Wmo 2015 wordt afgeschaft en in plaats daarvan wordt de inkomensafhankelijke eigen bijdrage in de Wmo 2015 heringevoerd. Deze afschaffing is voorlopig uitgesteld naar 2027. De geraamde opbrengst voor Wierden is € 266.000 vanaf 2027. Het rijk heeft hiervoor een korting toegepast op het Gemeentefonds. Door het ophogen van de eigen bijdragen verloopt een en ander voor de gemeente vooralsnog budgettair neutraal;

6.811 Beschermd wonen (Wmo)

De gemeente Almelo is voor onze gemeente de centrumgemeente voor het onderdeel beschermd wonen. Jaarlijks keerde Almelo achteraf overgebleven middelen uit aan de omliggende gemeenten. Dit wordt door ons verwerkt in de jaarrekening. Almelo neemt nu voor het eerst in haar begroting een structurele uitkering op. Om die reden nemen wij nu ook ons aandeel hierin structureel op in onze begroting, een bedrag van € 170.000.

7.1 Volksgezondheid
De bijdrage aan de GR SamenTwente neemt op dit onderdeel toe met € 34.000 conform de begroting 2025 van deze GR.
Tevens meer doorbelaste salarislasten.

Overig

De overige verschillen op de taakvelden worden met name veroorzaakt door een wijziging in inzet van onze medewerkers en indien van toepassing door beschikbaar gestelde kredieten met eenmalig dekking in het vorige begrotingsjaar.