Nota van aanbieding

Structureel:

• In overeenstemming met de door u vastgestelde NMB 2026-2029 is in 2026 voor € 307.000 aan structureel nieuw beleid opgenomen.
• Een overzicht van dit nieuwe beleid en de lasten is opgenomen in bijlage 7 van deze begroting.
• Bij de behandeling van de NMB 2026-2029 zijn er geen amendementen of moties aangenomen met financiële consequenties.  
• Aanvullend op de NMB 2026-2029 zijn voor 2026 nog de volgende zaken opgenomen:
  • Vervangen dakbedekking sportzaal 't Noordbroek, structurele last € 7.500
  • Gebouw beheerssysteem gemeentehuis, structurele last € 10.625;
  • Uitbreiding budget vergoeding raadsleden (van 19 naar 21 zetels), structurele last      € 36.000;
  • CAO vergoedingsregeling woon- en werkverkeer, structurele last € 210.000;
  • Aanvulling budget startersleningen bij SVn, rentelast bedraagt structureel € 9.000;
  • Aanschaf hoogwerker, budgettair neutraal.

Eénmalig:

• In overeenstemming met de NMB 2026-2029 is in 2026 € 2.258.000 aan éénmalige middelen voor nieuw beleid opgenomen.
• Het actiepunt verkiezingsborden is reeds in 2025 gerealiseerd (zie ook bestuursrapportgage 2025).
• Een overzicht van dit nieuwe beleid is opgenomen in bijlage 7 van deze begroting.
• Aanvullend op de NMB 2026-2029 is voor 2026 € 25.000 opgenomen voor een extra bijdrage aan Regio FM.

De septembercirculaire is op Prinsjesdag 2025, net voor het afronden van onze begrotingsstukken, verschenen. Ondanks de beperkt beschikbare tijd hebben wij de uitkomst van deze circulaire betrokken bij de besluitvorming over de begroting 2026 en meerjarenraming 2027 - 2029.
Uit de septembercirculaire 2025 van het gemeentefonds blijkt dat we vanaf 2026 over meer middelen kunnen beschikken, het gaat om € 12.000 netto. Ook in de jaren daarna kunnen we ten opzichte van de meicirculaire 2025 over extra middelen beschikken, dit komt neer op een netto ontwikkeling van € 32.000 in 2027, € 108.000 in 2028 en € 222.000 in 2029.
De stijging is het gevolg van hoeveelheidsverschillen en ontwikkelingen uit de circulaire 2025.
De belangrijkste ontwikkelingen zijn:

• Neerwaartse bijstelling van het accres. Zowel het volume- als prijsdeel is geactualiseerd op basis van de actuele raming van het bbp door het Centraal Planbureau.
• Overheveling van de CDOKE-middelen vanuit een specifieke uitkering naar de algemene uitkering voor het jaar 2026. Dit betreft landelijk € 666 miljoen. De verwachting is dat de middelen ook na 2026 structureel beschikbaar zijn.
• Ter indicatie geven wij mee dat op basis van de huidige gegevens de algemene uitkering voor Wierden in 2030 per saldo € 303.000 zal toenemen.

Het begrote uitgavenvolume voor de Wmo en Jeugdzorg is in 2026 op basis van de beschikbare informatie ten opzichte van de begroting 2025 toegenomen. De lasten voor de uitvoering van de Jeugdzorg en de Wmo zijn per saldo ruim € 1,2 miljoen hoger geraamd. Redenen hiervoor liggen met name aan de vraagkant, er wordt een groter beroep gedaan op deze voorzieningen, de complexiteit en intensiteit van de zorgvraag neemt toe en er is sprake van een grotere tariefstijging als gevolg van de nieuwe inkoop 2025. De indexeringsafspraken met de zorgaanbieders zijn in de budgetramingen 2026 verwerkt. De budgetten zijn daarmee geraamd op prijspeil 2026.Voor de specialistische zorg, waarvan het gebruik nogal kan fluctueren en de financiële impact groot is, zijn aannames gedaan in de vorm van een stelpost. Het betreft tevens vormen van zorg waarvan het niet reëel is om de uitgaven meerjarig structureel te ramen. Eventuele tegenvallers kunnen worden opgevangen met de reserve sociaal domein. Het betreft zowel aannames voor jeugdzorg als voor Wmo.

Het budget voor de huishoudelijke ondersteuning is met € 582.000 verhoogd. De stijging wordt enerzijds veroorzaakt door een groei van de hulpvraag, het aantal cliënten is met 6% gestegen ten opzichte van de begroting 2025 en anderzijds door tariefaanpassingen. Tevens vindt in 2025 nog een kostprijsonderzoek plaats naar het reëel tarief 2026. Vooruitlopend op de uitkomsten van dit onderzoek en op basis van de eerste verwachtingen hebben wij in de begroting gerekend met het verwachte reële tarief.

Het Rijk heeft het ingroeipad van de maatregelen uit de Hervormingsgagenda verzacht voor de jaren 2026 en 2027. Echter vanaf 2028 worden de beheersmaatregelen uit de Hervormingsagenda Jeugd versterkt en wordt hiervoor € 835 miljoen uit het gemeentefonds genomen:

1. Eigen bijdrage jeugdzorg, structureel - € 260 miljoen;
2. Sturen op trajectduur, structureel - € 68 miljoen;
3. Indexatie opbrengst Hervormingsagenda, structureel - € 507 miljoen.

In het meerjarenperspectief mogen we, conform de richtlijnen van de provinciaal toezichthouder, uitgaan van budgettaire neutraliteit voor de onderdelen 1 en 2 . De commissie van Ark rapporteert volgens planning begin 2027 over de haalbaarheid van de maatregelen.

De tarieven worden normaliter verhoogd met het verwachte inflatiepercentage 2026 uit de meicirculaire 2025. Dit percentage bedraagt per saldo 2,05%. Gebruikelijk is dat dit percentage voor de belastingen wordt aangepast met de nacalculatie van de inflatie van in dit geval 2023. Uiteindelijk blijkt dit inflatiepercentage 2,7% hoger te liggen dan destijds geraamd waardoor de totale prijsaanpassing 4,75% dient te bedragen. Wij stellen voor de onroerende zaakbelastingen, toeristen- en forensenbelasting met laatstgenoemd percentage te verhogen en de tarieven voor de afvalstoffen- en rioolheffing en begrafenisrechten 100% kostendekkend te ramen (inclusief genoemde indexatie).

Dit betekent voor de rioolheffing op basis van het vastgestelde watertakenplan een stijging per huishouden van € 20 (naast indexatie een stijging van de tarieven met 4%).
De prijsmutaties van de afvalinzameling en -verwerking kunnen worden opgevangen binnen de huidige tarieven zodat de afvalstoffenheffing per saldo in 2026 niet verhoogd behoeft te worden.

De begroting 2026 en het meerjarenperspectief 2027 -2029 is structureel sluitend. Het jaar 2028 vertoont nog een terugval en 2029 verbetert met name door de ontwikkeling van de algemene uitkering het Gemeentefonds. Volledigheidshalve vermelden wij dat niet alle gewenste en noodzakelijke investeringen zijn verwerkt in dit meerjarenperspectief. Hierbij denken wij onder andere aan maatschappelijk vastgoed (inclusief zwembad), plan ontwikkeling Anjelierstraat / Tulpenstaat, Kluinveen, gemeentewerf, Groenbeleid (IBOR) en IHP Onderwijs. Bij de komende Nota Meerjarenbeleid streven wij er naar om deze zoveel mogelijk in beeld te brengen voor een integrale afweging.

Na de Voorjaarsnota van het Rijk en de uitkomsten van de meicirculaire 2025 is de conclusie dat het ravijnjaar 2026 met de teruggang in rijksmiddelen en met de tekorten op de Jeugdzorg en Wmo is doorgeschoven naar 2028. Naast structurele verhogingen en incidentele middelen heeft het Rijk vanaf 2028 bezuinigingen opgevoerd op de jeugdzorg. De Hervormingsagenda jeugd moet er voor zorgen dat de besparingen gerealiseerd worden, waar onder een eigen bijdrage jeugdzorg. Het is nog maar de vraag of deze besparingen gerealiseerd (kunnen) worden. De VNG acht dit te ambitieus en de commissie van Ark is gevraagd om begin 2027 een uitspraak te doen over de haalbaarheid hiervan.

Enkele andere zaken:

• Het dividendbeleid bij Cogas is met ingang van 2028 resultaat afhankelijk. Op basis van de meerjarenbegroting van Cogas is het verwachte dividend vanaf 2028 naar boven bijgesteld ten opzichte van de vorige begroting;
• Het voordeel op de bijstand, zoals opgenomen in de NMB 2026-2029 valt in 2026 lager uit. De reden is de bijstelling van het macro budget op rijksniveau vanwege lagere werkloosheidsramingen en lagere realisaties (zie ook bestuursrapportage 2025);
• De gemeente Almelo is voor onze gemeente de centrumgemeente voor het onderdeel beschermd wonen. Jaarlijks keerde Almelo achteraf overgebleven middelen uit aan de omliggende gemeenten. Dit wordt door ons verwerkt in de jaarrekening. Almelo neemt nu voor het eerst in haar begroting een structurele uitkering op. Om die reden nemen wij nu ook ons aandeel hierin structureel op in onze begroting, een bedrag van € 170.000;
• Voor verdere loon- en prijsontwikkeling is een stelpost opgenomen van € 1.220.000, waarvan reeds € 559.000 op taakvelden is geraamd;
• Het is de bedoeling dat het nieuwe groenbeleidsplan gelijktijdig met de herijking van het integrale beheer van de openbare ruimte ( IBOR) geschiedt. De financiële gevolgen hiervan zullen in de Nota Meerjarenbeleid 2027-2030 aan de orde komen.