Leefbaarheid en sociale samenhang

 Bestaand beleid

• Cultuurdeelname stimuleert participatie en helpt mensen bij zingeving. Dit draagt bij aan leefbaarheid, sociale samenhang en preventie van zorg. Om dit te bereiken wordt in de Cultuurvisie onder meer ingezet op het verbreden van het doelgroepbereik en wordt de samenhang tussen cultuuraanbieders en andere maatschappelijke organisaties gestimuleerd. Regionaal is er een Uitvoeringsprogramma Cultuurregio Twente.
• Het Cultuureducatieplan 2021-2024 is afgelopen in schooljaar 2024-2025. Voor de periode 2025-2028 is er een nieuw cultuureducatiebeleid opgesteld door de provincie Overijssel. Door subsidie van de provincie en bijdragen van de gemeente, scholen en Rijnbrink kan de komende vier jaar cultuureducatie op de basisscholen vormgegeven worden. Het cultuureducatieplan is opgesteld in samenwerking met scholen en de bovenschoolse cultuurcoördinator (combinatiefunctionaris). De bovenschoolse cultuurcoördinator stuurt de uitvoering van het plan aan.

• We stimuleren vernieuwende cultuuruitingen met een grote creatieve en artistieke kwaliteit. Het ruimte geven aan deze nieuwe kunsten doen we niet alleen maar binnen het samenwerkingsverband van Twentse gemeenten onder de noemer Cultuurregio Twente. Samen met onze partnergemeenten, provincie en rijk genereren we middelen voor de nieuwe makers.
• Op basis van de Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob) hebben bibliotheken 5 maatschappelijke functies. Dit zijn:
  • kennis en informatie beschikbaar stellen
  • mogelijkheden bieden voor ontwikkeling en educatie
  • stimuleren om te lezen
  • ontmoetingen en debatten organiseren
  • mensen laten kennismaken met kunst en cultuur

Deze functies ondersteunen onze inwoners bij het begrijpen van en deelnemen aan de maatschappij en leveren daardoor een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van onze inwoners en de leefbaarheid in onze gemeente. Daarom subsidiëren we de bibliotheek o.b.v. de Wsob. Naar verwachting in 2026 wordt de Wsob aangescherpt met een zorgplicht van gemeenten en provincies voor openbare bibliotheken. Dan zal worden onderzocht wat deze aanscherping betekent in de Wierdense situatie.

• We hebben specifieke aandacht voor het thema dementie. Mensen met dementie wonen  langer thuis, waardoor de mantelzorg zwaarder wordt. Tegelijkertijd neemt het aantal mensen dat mantelzorg kan bieden af en ze worden ouder. Wij zetten ons daarom samen met inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven actief in voor een dementievriendelijke samenleving, met oog voor de dementerende én zijn/haar omgeving. In 2023 heeft het college het plan 'Dementievriendelijk Wierden' vastgesteld. In dit plan staat beschreven op welke wijze we de komende jaren de gemeente Wierden dementievriendelijk willen maken. Op basis van het plan 'Dementievriendelijk Wierden' wordt jaarlijks door de werkgroep Dementie een actieplan opgesteld.

• De vraag naar mantelzorg neemt de komende jaren flink toe. In de toekomst wordt verwacht dat meer oudere ouderen (75-plus) mantelzorg gaan bieden aan leeftijdsgenoten. Daarom ondersteunen we mantelzorgers waar we kunnen. Dit doen we bijvoorbeeld door in 2025 in samenwerking met de andere Twentse gemeenten en het Zorgkantoor Menzis een pilot logeerzorg uit te voeren. In 2026 bepalen we óf en hoe we verder gaan met deze werkwijze.
• Als gemeente blijven we onze vrijwilligers en de mantelzorgers ondersteunen, faciliteren en waarderen.
• Het risico van langer zelfstandig thuis wonen is vereenzaming. Dit moeten we tijdig signaleren en voorkomen. Daarbij hebben naast de gemeente tal van maatschappelijke organisaties en vrijwilligers een rol. Stimuleren van sport voor ouderen, ondersteunen van voorzieningen als Tafeltje Dekje, kookgroepen en dagbesteding zijn hier voorbeelden van. In april 2022 heeft het college het Actieplan Een tegen Eenzaamheid vastgesteld. In dit actieplan wordt beschreven op welke wijze de gemeente Wierden de komende jaren eenzaamheid onder inwoners wil voorkomen en verminderen. De werkgroep Eenzaamheid stelt jaarlijks een uitvoeringsplan op waarin de activiteiten staan vermeld die in dat jaar worden georganiseerd. Het actieplan valt onder het programma van het ministerie van VWS, waarbij een samenwerkingsnetwerk wordt opgebouwd van mensen en organisaties in onze gemeente die gezamenlijk aan 2 sporen van beleid: bewustwording en informeren van inwoners en het netwerk vergroten om keuzes en activiteiten tegen eenzaamheid zo goed mogelijk af te kunnen stemmen. Vanaf 2025 is het Actieplan Een tegen Eenzaamheid onder het GALA gebracht en zetten we in op het verder uitbreiden en borgen van de coalitie Een tegen Eenzaamheid.
• We zetten volop in op de transformatie, door onze inwoners centraal te stellen, probleemsituaties te normaliseren en zo veel als mogelijk gebruik te maken van de kracht van mensen zelf en hun netwerk. Dit doen we niet alleen, maar in nauwe samenwerking met onze partners, zoals het onderwijs, huisartsen en maatschappelijke organisaties.
• We geven wijkbewoners meer zeggenschap over de eigen leefomgeving. Dit bereiken we door inwoners op wijkniveau uit te nodigen om vanuit gezamenlijke noaberschap en harmonie in de gemeenschap vorm te geven aan aanbod van voorzieningen en activiteiten in de wijk en aan inrichting en gebruik van de openbare ruimte. Als eerste stap wordt er per wijk een inventarisatie gemaakt van de wijk en haar eigenschappen en voorzieningen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van het model "Positieve Gezondheid en Leefomgeving" van het Louis Bolk Instituut. Het uiteindelijke doel is het versterken en stimuleren van activiteiten en voorzieningen voor mensen met een ondersteuningsbehoefte, zodat zij actief kunnen blijven deelnemen aan de maatschappij.
• Naast zeggenschap over de fysieke omgeving praten we met inwoners over het welzijn en de zorg in hun wijk. Om zoveel mogelijk inwoners preventief te bereiken en gezondheidsachterstanden terug te dringen betalen we vanuit de GALA-middelen de verdere verbetering van de domein overstijgende samenwerking tussen professionals in onze wijken. Dit doen we door het uitvoeren van "Samenwerken in de wijk". Binnen deze aanpak werken professionals uit het voorveld (b.v. welzijnswerk) en de geïndiceerde zorg samen. Met deze werkwijze wordt verwacht dat er  effectiever geopereerd kan worden in het gericht aanbieden van gelegenheid tot ontmoeten en verbinden binnen een buurt, alsmede de samenwerking tussen het voorliggend veld en de aanbieders van formele zorg verder te versterken. Daarbij staat het gedachtegoed van Positieve Gezondheid centraal. Uiteindelijk doel voor onze inwoners is dat zij dichtbij huis op een laagdrempelige manier aanbod vinden dat past bij hun behoefte en dat ze waar nodig ondersteund worden om prettiger en gezonder te leven.